ارتقـاء سـلامتي عمومي و كاهش بار بيماريهاي مزمني

سازمان بهداشت جهانی، سلامتی را رفاه کامل جسمی و روانی و نه فقط عدم وجود بیماری تعریف کرده است. امروزه هدف اصلي محققان در حوزه هـاي مختلـف علوم پزشـكي، ارائـه راهكارهـايي در جهـت ارتقـاء سـلامتي عمومي و كاهش بار بيماريهاي مزمني است كه شيوع رو به رشدي را در دهه هاي گذشته نشـان داده انـد. در روده ي انسان باكتريهاي مفيد و باكتري هـاي بـالقوه آسـيب رسـان، ساكن هستند. ميكروفلور روده اي، علاوه بـر حفـظ سـلامتي بافت روده، نقش هاي فيزيولوژيكي متعددي را بر روي ميزبان از جمله تعديل سيستم ايمنـي، متابوليسـم داروهـا، حركـات فيزيولوژيـك روده، تجزيـه توكسـين هـا و كارسـينوژن هـاي رژيمي، سنتز ويتامين ها، تخمير مواد غذايي غير قابل هضـم، جذب تعـدادي از الكتروليـت هـا، رشـد و تمـايز سـلول‌هـاي اپيتليال روده اي، ممانعت از لانه گزيني بـاكتري هـاي پـاتوژن نظير اشرشياكلي و كلستريديا در روده و آلرژي بر عهده دارند. از اين رو استفاده از تركيبات غـذايي يـا مكمـل هـاي رژيمي كه جمعيت ميكروفلور مفيد روده اي را افـزايش دهـد نقش مهمي در سلامتي ميزبان خواهد داشت.

پروبيوتيك ها ميكروارگانيسم هاي مفيدي هسـتند كـه در صورت مصرف در مقادير كافي اثرات سلامت بخشی بر روي ميزبان خواهند داشت. اين مقادير كافي، براي هر كشـور بر اساس استاندارهاي آن بصورت متفاوتي تعريف شده اسـت. مطالعات مختلف نشان داده اند كه پروبيوتيـك‌هـا اثـرات مفيدي در پيشگيري و درمان بسياري از بيماري‌ها دارند. اين باكتريها از طريق مكانيسم‌هايي چـون اتصـال بـه تركيبـات سرطانزا و كاهش جذب آنها، از بين بردن باكتريهايي كـه تبديل مواد پيش سرطاني به مواد سرطاني را باعث مي شـوند و افزايش پاسخ ايمني، اثـرات ضـد سـرطاني از خـود نشـان مي دهند. كاهش پاسخهاي التهابي و افـزايش حساسـيت انسـوليني از جملـه مكانيسـم هـاي احتمـالي در اثـرات ضـد ديابتي پروبيوتيك هاست. كاهش جذب كلسـترول در روده، تبديل كلسترول به كوپرستانول و افزايش دفـع آن، افزايش مصرف كلسترول توسط خود باكتريها جهت افزايش پايداري غشاء خود نيز مربوط به اثرات آنتي هيپركلسـترولمي پروبيوتيك‌ها و رقابت با باكتريهاي بيماريزا براي دريافت مـواد مغـذي و جايگـاههـاي اتصالشـان، كـاهش pH محيط كولون، ارتقاء پاسـخهـاي ايمنـي ذاتـي و اكتسـابي و افزايش توليد موكوس و مواد غير فعال كننـده ويـروسهـا از جمله مكانيسم هاي مرتبط با نقش ضد اسـهالي پروبيوتيـك هاست كه باعث كاهش شدت و مدت دوره­ي اسهال مي شـود. در كنــار ايــن اثــرات مفيــد، اثــرات كاهنــدگي فشارخون، پيشـگيري از آلـرژي و تنظـيم عملكـرد سيستم ايمني، از جملـه ديگـر خـواص مفيـد بـاكتريهـاي پروبيوتيكي هستند.

بر طبق مطالعات متعددی که انجام شده است پروبیوتیک ها با عملکردهای فیزیولوژیکی متعدد در برقراری سلامت روده نقش داشته و می توانند از طریق مسیرهای گوارشی و تعدیل جمعیت باکتریایی روده، دریافت غذا، وضعیت اشتها، وزن و ترکیب بدن را در افراد چاق تنظیم کنند.

پروبیوتیک ها به طور طبیعی در لبنیات و غذاهای غیر لبنی یافت می شود، اگرچه غذاهای عملکردی حاوی پروبیوتیک ها از جمله پنیر، بستنی، دسرهای بر پایه شیر، کره، مایونز و غذاهای تخمیری گیاهی، آب میوه ها، غلات و حبوبات و سبزیجات، مالت و لوبیای سویا از دیگر منابع غذایی پروبیوتیک ها به حساب می آیند .

با وجود در دسترس بودن انواع متنوعی از فراورده های پروبیوتیکی و نیز شواهد قوی مبنی بر اثرات سلامت بخش پروبیوتیکها در سالهای اخیر، میزان استفاده از این فراورده ها پایین است. یکی از مهمترین علل تاثیرگذار بر این موضوع می تواند مربوط به آگاهی پایین مصرف کننده ها و مراقبین سلامت در سیستم های بهداشتی باشد